اول از همه، باید بدونیم که خیلیا حس ترس از مذاکره رو دارن چه مذاکره حضوری باشه و یا مذاکره تلفنی فرقی نداره. اون لحظههایی که انگار زبونت بند میاد، عرق میکنی و حتی نمیتونی درست فکر کنی. اون لحظهها دقیقاً وقتیه که ترس از مذاکره بهت غلبه کرده و نمیذاره منطقی تصمیم بگیری. شاید از خودت بپرسی: «مگه مذاکره ترس داره؟ چرا من باید اینجوری بشم؟ اصلاً چطور میتونم این ترس رو کنار بذارم؟»
یادت باشه، مذاکره یه چیزیه که تو زندگی روزمرهمون هم دائم باهاش سروکار داریم. از صحبت با بچهها گرفته تا حرف زدن با همکارا و آشناها، همش یه جور مذاکرهست، هرچند که شاید زیاد بهش فکر نکنیم. اما وقتی حرف از موضوعات مهمی مثل درخواست افزایش حقوق، فروش محصولات یا استخدام میشه، یه کم جدیتر میشه و ترس و استرس بیشتری سراغمون میاد.
اگر تاحالا این حس رو تجربه کردی، نگران نباش و تا آخر این مقاله با ما همراه باش تا این تکنیکها رو یاد بگیری و بتونی راحتتر و بدون استرس مذاکره کنی.
ترس از مذاکره یعنی چی؟
ترس از مذاکره همون حسیه که وقتی قراره با کسی درباره یه موضوع مهم حرف بزنی، یه جوری دست و دلت میلرزه! این ترس باعث میشه خیلی از ما وقتی میخوایم نظر خودمون رو بگیم، مسائل حساس رو مطرح کنیم، یا حتی به یه اختلاف رسیدگی کنیم، یه جورایی عقب بکشیم. این ترس میتونه جلوی پیشرفت هامون رو بگیره و حتی ما رو از رسیدن به توافقات خوب و روابط سالم دور کنه.
چرا همچین ترسی به وجود میاد؟ خب، دلایلش خیلی میتونه متنوع باشه. شاید از ترس اینکه «نکنه حرفم رو قبول نکنن؟» یا «نکنه خراب کنم؟» یا حتی «اگه اونجوری که میخوام نشه چی؟» خیلیا این ترس رو دارن. حتی بعضی وقتها از گذشته های نه چندان خوشایندمون یا فکرای منفی که تو ذهنمون هست، این حس میاد سراغمون. ممکنه تا حالا یه جایی حس کرده باشی که کسی جدی نگرفته حرفت رو یا یه شرایطی باعث شده اعتماد به نفسِت کم شه و این ترس برای همیشه توی ذهنت بمونه.
اما واقعا لازمه با این ترس کنار بیایم. چرا؟ چون وقتی بتونی به این ترس غلبه کنی، توی رابطهها و شغلت خیلی بهتر پیش میری و فرصتهای بهتری رو برای خودت میسازی. مثلا، فرض کن قراره با رئیست درمورد یه پروژه صحبت کنی و ایدههای خودت رو بگی. اگه از ترس واکنش اون، سکوت کنی و چیزی نگی، ممکنه اصلاً ایدهت مطرح نشه و همین یه فرصت خوب رو از دست بدی.
پس اگه تا حالا همچین ترسی رو حس کردی، نگران نباش. با یاد گرفتن یه سری مهارتها و تکنیکها میتونی آروم آروم این ترس رو کمرنگ کنی و راحت تر توی موقعیت های مختلف نظرت رو بگی.
آیا ترسیدن از مذاکره طبیعی هست؟
آره، ترس از مذاکره برای خیلی از ما یه چیز کاملاً عادیه. شاید خودت هم تجربه کرده باشی که وقتی قراره با کسی درباره یه موضوع مهم حرف بزنی، دچار استرس یا نگرانی بشی. این حس ترس میتونه باعث بشه توی کار یا روابط شخصی، یه جورایی نتونی حرفت رو بزنی یا به توافقی که میخوای برسی.
دلایل زیادی هم برای این ترس وجود داره؛ مثلاً شاید قبلاً توی یه مذاکره بدجوری بهت سخت گذشته باشه و اون تجربه توی ذهنت مونده باشه. یا شاید از اینکه ممکنه طرف مقابل حرفت رو رد کنه، احساس امنیت نکنی. خیلی وقت ها این ترس از همین حس ها میاد و ممکنه فکر کنیم اینجور مواقع «بهتره حرفی نزنم که خراب نشه.»
اما خوبه بدونیم که این ترس، کاملاً طبیعی و قابل کنترل هست. با یاد گرفتن یه سری مهارتهای ساده میتونیم این استرس رو کم کنیم. مثلاً فرض کن قراره با همکارت سر یه پروژه صحبت کنی و حس میکنی نمیتونی خوب حرف بزنی. اگر از قبل کمی روی حرفات کار کنی و بدونی چی میخوای بگی، خود به خود ترست کمتر میشه و راحت تر میتونی حرفت رو بزنی.
پس اگه موقع مذاکره استرس میگیری، اصلاً نگران نباش؛ یه چیز طبیعی و قابل حلّه، و با یه کم تمرین میتونی به راحتی بهش غلبه کنی!
راهکارهای مقابله با ترس از مذاکره
راهکارهای زیادی هست که میتونی باهاشون ترس از مذاکره رو کنترل کنی و اعتماد به نفست رو توی این موقعیت ها بالا ببری. اینجا چندتا از بهترین روش ها رو با هم مرور میکنیم:
چطور با آمادگی کامل، ترس از مذاکره رو کنار بزنیم؟
برای اینکه ترس از مذاکره رو کم کنی، اولین و مهم ترین کار اینه که خوب آماده باشی. وقتی از قبل میدونی چی میخوای بگی و به موضوع مسلطی، خیلی از ترست کم میشه. قبل از مذاکره بشین یه بار از اول تا آخر توی ذهنت مرور کن که چی میخوای مطرح کنی، چه سؤالاتی ممکنه ازت بپرسن و چه جواب هایی براشون داری. این آمادگی باعث میشه دیگه نگران این نباشی که توی مذاکره کم بیاری یا حرفت رو فراموش کنی. حتی میتونی یادداشت برداری کنی یا روی نکات مهمی که میخوای بگی یه خلاصه کوچیک برای خودت بنویسی.
یه تمرین خوب اینه که با خودت فکر کنی طرف مقابل ممکنه چه سؤالهایی بپرسه یا چه مخالفت هایی داشته باشه. اینطوری دیگه توی مذاکره غافلگیر نمیشی و حرفی برای گفتن داری. مثلاً اگه قرار سر قیمت یه چیزی مذاکره کنی، از قبل چند دلیل برای قیمت مدنظرت آماده کن تا با اطمینان حرف بزنی. هرچی آمادهتر باشی، هم خودت استرس کمتری داری، هم طرف مقابل میفهمه که جدی هستی و حرفت حساب داره و می تونی مذاکره موفق رو تجربه کنی.
داشتن هدف از ترس از مذاکره جلوگیری می کنه!
قبل از اینکه بری سر مذاکره، از خودت بپرس دقیقاً چی میخوای به دست بیاری. این کار کمک میکنه توی مسیر مذاکره گم نشی و همیشه تمرکزت روی نتیجه باشه. مثلاً اگه هدف اصلیت اینه که روی قیمت یه پروژه توافق کنی، اینو دقیق تو ذهنت داشته باش که هدفت همینه، نه اینکه وسط حرفا بری سمت موضوعات فرعی. وقتی هدف مشخص باشه، حرفات هم قویتر و مطمئنتر میشه، چون میدونی چرا اینجایی و دنبال چی هستی.
فرض کن میخوای با مدیرت حرف بزنی برای افزایش حقوق. هدفت رو روشن کن که فقط بحث افزایش حقوق باشه و نذاری صحبتها به حاشیه کشیده بشه. اینجوری با آمادگی میری و راحتتر به نتیجه میرسی. در کل، داشتن هدف مثل نقشهایه که باعث میشه از مسیرت منحرف نشی.
نگاهت مثبت باشه و با اعتماد به نفس جلو برو
اگه از قبل بگی “حتماً خراب میکنم” یا “اون قبول نمیکنه”، طبیعیه که استرست بیشتر بشه. در عوض، با خودت بگو “من بهترین تلاشمو میکنم” یا “میتونم خوب از پسش بربیام.” این افکار مثبت یه جورایی بهت انرژی میده و استرست رو کم میکنه. باور کن که تاثیرش خیلی زیاده، چون ذهنت آمادهتر میشه و خودت رو هم بیشتر قبول داری.
مثل وقتی که داری از کسی تقاضای کمک میکنی، اگر از قبل به خودت بگی “طرف حتماً رد میکنه” شاید اصلاً درخواست هم نکنی. ولی اگه با این ذهنیت بری که “چیزی از دست نمیدم، بذار امتحان کنم”، دیگه کمتر نگران میشی. این دید مثبت باعث میشه با آرامش بیشتری مذاکره کنی.
اعتماد به نفس داشتن توی مذاکره خیلی مهمه. اگه خودت رو باور داشته باشی، خیلی راحتتر و با اقتدار بیشتری صحبت میکنی. به خودت یادآوری کن که مذاکره هم یه مهارته و با تمرین بهتر و حرفهایتر میشی. یادت نره، همه از یه جایی شروع کردن و با تمرین تونستن به جایی برسن که حالا راحت مذاکره میکنن.
مثلاً وقتی داری مذاکره میکنی، از تواناییهات حرف بزن و به اونها اعتماد کن. این طرز فکر باعث میشه توی گفتوگو از خودت مطمئنتر به نظر بیای و دیگران هم بیشتر بهت احترام بذارن. در نهایت، وقتی خودتو قبول داشته باشی، یه حس مثبتی به طرف مقابل منتقل میکنی که میتونه توی نتیجه مذاکره خیلی تاثیرگذار باشه.
تمرین مکالمه برای از بین بردن ترس از مذاکره
یکی از بهترین روشها برای غلبه به ترس مذاکره، تمرینه. با یه دوست یا همکارت نقش بازی کن و فرض کن توی مذاکره واقعی هستی. این کار کمک میکنه که با فضای مذاکره بیشتر آشنا بشی و از قبل مشکلات احتمالی رو بشناسی. حتی جلوی آینه تمرین کردن هم میتونه بهت اعتماد به نفس بده و راحتتر حرفت رو بزنی.
تصور کن قراره با مدیر یه شرکت بزرگ صحبت کنی. قبلش چند بار با یه دوست نقش بازی کن تا بتونی بدون تپق زدن حرف بزنی. با این کار، انگار قبلاً توی این موقعیت قرار گرفتی و دیگه موقع مذاکره واقعی، کمتر دچار استرس میشی.
یکی از راهکارهای مقابله با ترس از مذاکره، آرامش مغز است!
قبل از اینکه مذاکره شروع بشه، چند تا نفس عمیق بکش. این نفسها به مغزت آرامش میدن و باعث میشن استرست کمتر بشه. با تمرکز روی نفسهات، میتونی افکارت رو مرتب کنی و بهتر وارد مذاکره بشی. یه جورایی این کار مثل زنگ تفریحه که به مغزت استراحت میده.
فرض کن قرار مهمی داری و حسابی استرس داری. یه دقیقه وقت بذار، چشماتو ببند و چند تا نفس عمیق بکش. با همین کار ساده، میتونی آرامش بیشتری به دست بیاری و آمادهتر وارد گفتوگو بشی.
توی لحظه باش و به حرفا گوش کن
یکی از مشکلاتی که باعث میشه استرس توی مذاکره زیاد بشه، نگرانی از نتیجست. سعی کن به جای اینکه دائم به نتیجه فکر کنی، توی لحظه باشی و به حرفای طرف مقابلت خوب گوش بدی. اینجوری بهتر میتونی شرایط رو درک کنی و جوابای منطقی بدی.
مثلاً اگه طرف مقابلت داره از قیمت یه سرویس حرف میزنه، به جای اینکه توی ذهن خودت جواب آماده کنی، خوب گوش کن تا ببینی چی میگه. همین دقت باعث میشه بتونی بهتر و منطقیتر جواب بدی و طرف مقابل رو قانع کنی.
از نتیجه مذاکره بگذر و خودتو سرزنش نکن
تو هر مذاکرهای احتمال این هست که همه چی اونطوری که دلت میخواد پیش نره. حتی اگه اونطوری که میخواستی نتیجه نگرفتی، خودت رو به خاطرش ملامت نکن. نتیجه یه مذاکره به عوامل زیادی بستگی داره و گاهی کنترل همهشون دست تو نیست. یادت باشه که تو تلاشت رو کردی و از این تجربه میتونی کلی چیز یاد بگیری. هر مذاکره مثل یه درس جدیده که حتی اگه شکست بخوری، به دردت میخوره.
مثلاً فرض کن با کلی انرژی رفتی مذاکره و نتونستی قراردادی که میخواستی رو ببندی. به جای اینکه مدام خودتو سرزنش کنی، به نقاط قوت و ضعفت فکر کن و ببین کجاها میتونی بهتر بشی. اینجوری، به جای اینکه تو حسرت بمونی، با انگیزهی بیشتری برای دفعه بعد آماده میشی.
از هر مذاکره یه درس جدید بگیر
بعد از هر مذاکره، یه کم وقت بذار و به روند گفتوگو و اتفاقاتی که افتاد فکر کن. این مرور تجربهها خیلی مهمه؛ چون بهت کمک میکنه بفهمی کجا خوب عمل کردی و کجا میتونی بهتر بشی. مثلاً شاید توی یه مذاکره جایی تند رفتی یا حرفی زدی که الان حس میکنی بهتر میشد نگفت. این بازبینی، مثل یه تمرین عمل میکنه که باهاش میتونی توی مذاکرات بعدی بهتر عمل کنی.
خیلی وقتا، همین مرور کردن باعث میشه بفهمی کجاها نیاز به تمرین بیشتر داری و چطوری باید واکنش نشون بدی. پس بعد از هر مذاکره به جای اینکه همه چی رو رها کنی، با خودت مرور کن که چی یاد گرفتی و چطور میتونی پیشرفت کنی. اینجوری، ترس از مذاکره از بین میره و هربار قوی تر به سمت مذاکرات قدم برمیداری.
گوش کردن، راه مبارزه با ترس از مذاکره
توی مذاکره، فقط حرف زدن مهم نیست؛ گوش دادن هم نقش خیلی بزرگی داره. وقتی خوب به حرفای طرف مقابل گوش میدی، بهتر میفهمی چی میخواد و چه چیزایی براش مهمه. این کار بهت کمک میکنه جوابهای درستتری بدی و مذاکره رو به نفع خودت پیش ببری. پس سعی کن واقعاً به حرفای طرف مقابل دقت کنی و نشون بدی که حرفاش برات مهمه.
یه نکته دیگه هم اینه که وقتی خوب گوش میدی، میتونی نیازها و خواستههای طرف مقابل رو بهتر تحلیل کنی و با دید بازتری مذاکره کنی. این کار یه جور احترام هم به حساب میاد و باعث میشه طرف مقابل حس کنه که تو یه شنوندهی حرفهای هستی. در نهایت، گوش دادن خوب باعث میشه مذاکره موثرتر و رضایتبخشتر باشه.
مذاکره رو تمرین کن تا مهارت هاش رو تقویت کنی
مذاکره یه مهارت خیلی مهمه که مثل هر مهارت دیگهای با تمرین و ممارست میتونی توش حرفهای بشی. یکی از اصلیترین چیزهایی که باید بهش توجه کنی اینه که چطور با دیگران ارتباط برقرار میکنی. باید بتونی واضح و روشن صحبت کنی و همچنین به دقت به حرفهای طرف مقابل گوش بدی تا یه گفتوگوی موثر داشته باشی نباید بزاری ترس از مذاکره باعث بشه همه خواسته های غیر منطقی طرفت رو بپذیری.
همینطور زبان بدن خیلی مهمه. مثلاً وقتی داری با کسی صحبت میکنی، باید به چشماش نگاه کنی و دستهات رو طوری بذاری که حالت طبیعی و اعتماد به نفس نشون بده. این چیزا کمک میکنه طرف مقابل حس کنه تو جدی هستی و بهش احترام میذاری.
یک نکته مهم دیگه هم اینه که وقتی طرف مقابل صحبت میکنه، به حرفاش واقعا گوش بدی. این بهت کمک میکنه که نه تنها حرفاش رو درک کنی، بلکه بتونی خیلی راحتتر جوابهای مناسب بدی. مثلاً اگر طرف مقابل خواستهای داره و تو خیلی خوب به حرفاش گوش بدی، میتونی بهتر بفهمی که در اصل چی میخواد و چطور میتونی پاسخ بدی. این طوری، مذاکره رو به سمت توافق و نتیجه بهتر پیش میبری.
انتظارات واقع بینانه داشته باش
نباید اجازه بدی ترس از مذاکره باعث بشه هر حرفی رو به زبون بیاری، تو هر مذاکرهای باید بدونی که هیچچیز همیشه کامل و طبق خواستهها پیش نمیره. ممکنه بعضی وقتها نتونی تمام خواستههات رو به دست بیاری. نکته مهم اینه که بتونی به یه توافق منصفانه برسی که برای هر دو طرف مفید باشه. مثلاً ممکنه تو بخوای یه قیمت خاص رو برای یه محصول بگیری، اما طرف مقابلش میخواد مبلغ کمتری بده. تو باید بتونی یه نقطه مشترک پیدا کنی که هر دو طرف راضی باشن.
داشتن انتظارات واقع بینانه خیلی بهت کمک میکنه تا استرس و نگرانی های بی مورد نداشته باشی. اگه همش منتظر باشی که همه چیز طبق میل تو پیش بره، ممکنه از شکستها ناراحت بشی و اعتماد به نفس تو بریزه. اما وقتی منطقی باشی و بدونی که گاهی باید از چیزی بگذری تا به یه توافق برسی، خیلی راحتتر میتونی چالش ها رو پشت سر بذاری و از نتیجه ای که به دست میاری لذت ببری.
اگه نیاز داری، از یه مربی کمک بگیر
گاهی اوقات ممکنه خودت نتونی ترس از مذاکره رو به تنهایی کنار بذاری و لازمه از یه مربی یا متخصص کمک بگیری. مربیها می تونن بهت کمک کنن تا ریشه ترسات رو پیدا کنی و راهکار هایی برای بهبود مهارت های مذاکرهات پیدا کنی. مثلاً ممکنه فکر کنی که توی مذاکره ها همیشه اشتباه میکنی و از اون بابت استرس داشته باشی. یه مربی میتونه بهت نشون بده که ترس از اشتباه کردن طبیعی هست و چطور میتونی با اعتماد به نفس بیشتری رفتار کنی.
یک مثال خوب اینه که اگه فکر میکنی توی مذاکرهها خیلی استرس میگیری و نمیتونی خوب حرف بزنی، یه مربی میتونه بهت تکنیک هایی آموزش بده تا این استرس رو کم کنی. مثلاً ممکنه بهت یاد بده چطور با نفسگیری عمیق یا تمرین های ساده توی موقعیت های استرس زا راحتتر باشی. این کمکها میتونه واقعاً فرق بزرگی توی مهارتهای مذاکرهات ایجاد کنه.
پلتفرم دالب یه فضای فوقالعاده برای همه افرادی که میخوان کارشناس فروش بشن و مهارتهای فروش خودشون رو ارتقا بدن. اینجا به شما یاد میدن چطور با مشتریها ارتباط برقرار کنید، نیازهاشون رو بشناسید، و به بهترین شکل ممکن محصولات و خدمات خودتون رو معرفی کنید. اگر همیشه از مذاکره ترس داشتی و فکر میکردی که نمیتونی توی موقعیتهای فروش خوب عمل کنی، این دورهها بهت کمک میکنن تا با اعتماد به نفس بیشتر وارد مذاکره بشی. وقتی بدونی چطور صحبت کنی، چطور سوالات درست بپرسی و چطور طرف مقابل رو متقاعد کنی، دیگه هیچ چیزی نمیتونه جلوت رو بگیره.
همچنین یکی از بهترین دورههایی که پلتفرم دالب ارائه میده، دوره مارکتینگ برای مدیران هست. این دوره برای کسانی که میخوان تیم فروش حرفهای بسازن و به رشد کسبوکارشون کمک کنن، خیلی مفیده. مدیران با گذروندن این دوره میتونن بهتر افراد رو بشناسند، نیازهای بازار رو درک کنن و تیم فروششون رو به سطح بالاتری برسونن. وقتی تیم فروش خوبی داشته باشی، میتونی نتایج فوقالعادهای از مذاکرههای خودت بگیری و درآمد کسب و کارت رو به شدت افزایش بدی.
اینکه از مذاکره میترسی به دلیل اینه که شاید حس کنی نمیدونی چطور باید به طرف مقابل اعتماد به نفس بدی یا خودت رو توی موقعیتهای مختلف چطور نگه داری. توی دورههای دالب میفهمی که ترس از مذاکره طبیعی هست و با تمرین و آگاهی از تکنیکهای فروش، میتونی این ترس رو کنار بذاری و به یک فروشنده حرفهای تبدیل بشی. وقتی بتونی با اطمینان وارد مذاکره بشی، نه تنها باعث رشد کسبوکارت میشی بلکه خودت هم از این تجربهها لذت میبری