سواد مالی در نسل های پیشین که تنها به پول نقد متکی بودند چندان دشوار نبود چرا که فقط افراد نسبتاً ثروتمند به وام دسترسی داشتند. مصرف کنندگان امروزی با دنیایی روبرو هستند که هم راحت تر و هم خطرناک تر است.
کارت های اعتباری، کارت های نقدی و انتقال های الکترونیکی، اکنون بر پول نقد ترجیح داده می شوند. خرید اینترنتی که خود حاصل استراتژی های نوین در حوزه آموزش دیجیتال مارکتینگ است، پرداخت های الکترونیکی را به امری عادی تبدیل کرده است. همه گیری کووید-۱۹ عملاً به وابستگی ما به پول نقد پایان داد، زیرا مصرف کنندگان تماس انسانی با پول را به حداقل رساندند. حتی در فروشگاه های فیزیکی، در سال ۲۰۲۵، پول نقد تنها در حدود ۱۱٪ از تراکنش ها استفاده می شود.
بی سوادی مالی می تواند منجر به فاجعه مالی شود، زیرا احتمال انباشته شدن بدهی های ناپایدار را به دلیل تصمیمات نادرست در خرج کردن یا فقدان برنامه ریزی بلند مدت افزایش می دهد. این تصمیمات نادرست میتواند شامل سرمایه گذاری های بدون مطالعه، مانند هزینه کردن برای آموزش فروش بدون ارزیابی نیازها یا دریافت مشاوره فروش از منابع نامعتبر باشد که به نوبه خود می تواند منجر به اعتبار ضعیف، ورشکستگی و سلب امتیازات بانکی شود.
سواد مالی چیست؟
سواد مالی، درک شناختی از مؤلفه ها و مهارت های مالی مانند بودجه بندی، سرمایه گذاری، وام گرفتن، مالیات و مدیریت مالی شخصی است. فقدان چنین مهارت هایی به عنوان بی سوادی مالی شناخته می شود. سواد مالی به فرد این امکان را می دهد که برای موانع مالی خاص آمادگی بهتری داشته باشد، که به نوبه خود، احتمال بروز مشکلات اقتصادی شخصی را کاهش می دهد.
دستیابی به سواد مالی در جامعه امروز به دلیل جنبه های روزمره زندگی، مانند وام ها، مدیریت بدهی، بودجه بندی خانوار، حساب های سرمایه گذاری و تناسب بین دخل و خرج، بسیار مهم است. درک نحوه استفاده مسئولانه از آنها ضروری است. همچنین مهم است که بدانید هنگام پس انداز برای یک هدف مالی مانند خرید خانه یا برای بازنشستگی، از کدام ابزارهای سرمایه گذاری بهتر استفاده کنید.
مهارت های سواد مالی شامل توانایی یافتن، درک و استفاده از منابع و اطلاعات برای کمک به تصمیم گیری های آگاهانه در مورد امور مالی شخصی شما می شود. داشتن این مهارت ها میتواند اعتماد به نفس، دانش و توانایی لازم برای تصمیم گیری های مالی محکم را فراهم کند. مهارت های سواد مالی، خودکفایی مالی، ثبات و رفاه را ارتقا می دهد.
سایر پیشرفت ها در امور مالی، مانند کیف پول الکترونیکی، پول دیجیتال، می توانند راحت و مقرون به صرفه باشند، اما تنها در صورتی که بدانید چگونه از آنها استفاده کنید. سواد مالی می تواند استراتژی های مالی کوتاه مدت و بلند مدت را پوشش دهد. استراتژی مورد استفاده شما به عوامل مختلفی مانند سن، افق زمانی سرمایه گذاری و تحمل ریسک بستگی دارد.
چرا سواد مالی مهم است؟
سواد مالی مهم است زیرا شما را قادر می سازد تا تصمیمات مالی آگاهانه و مسئولانه بگیرید. به شما کمک می کند مفاهیمی مانند بودجه بندی، پس انداز، سرمایه گذاری و مدیریت بدهی را درک کنید.
این به شما امکان می دهد تا از طریق حل مسئله، تفکر انتقادی و درک حقایق و مفاهیم اساسی مربوط به امور مالی شخصی، تصمیمات بهتری بگیرید. داشتن سواد مالی به شما کمک می کند آینده ای امن ایجاد کنید، از مشکلات مالی جلوگیری کنید و به اهداف مالی خود برسید. هزینه های روزمره زندگی، زندگی در چارچوب توانایی های مالی، وام های کوتاه مدت و بودجه بندی بلند مدت، اجزای ضروری سلامت مالی هستند.
شما باید از نظر مالی باسواد باشید تا این موارد و سایر واقعیت های مالی ضروری را در طول زندگی مدیریت کنید. برنامه ریزی و پس انداز کافی برای تأمین درآمد کافی در دوران بازنشستگی و در عین حال جلوگیری از سطح بالای بدهی که ممکن است منجر به ورشکستگی، عدم پرداخت بدهی یا سلب مالکیت شود، بسیار مهم است.
۵ اصل سواد مالی
سواد مالی شامل چندین مؤلفه و مهارت مالی است که به فرد امکان می دهد در مورد مدیریت مؤثر پول و بدهی دانش کسب کند.
در زیر مؤلفه های اساسی سواد مالی که باید آموخته شوند، آورده شده است.
سواد مالی پنج اصل دارد:
کسب درآمد
درآمد شما پایه و اساس امور مالی شخصی شماست. این پایه و اساس سبک زندگی و آینده مالی شما است.
اجرای اصل
یاد بگیرید که با درآمد خود زندگی کنید و بدون بدهی بیش از حد، هزینه های زندگی خود را بپردازید.
- درآمد و مزایای محل کار خود را مدیریت کنید.
- از مزایای کارفرما برای طرح بازنشستگی، یا طرح های بازنشستگی مشابه خود استفاده کنید.
- راه هایی برای کنار گذاشتن بخشی از درآمد خود برای آینده پیدا کنید.
- طرح های بازنشستگی خودکار را تنظیم کنید تا وسوسه نشوید که از پرداخت بخشی از آن برای بازنشستگی خود صرف نظر کنید.
پس انداز و سرمایه گذاری
ایجاد بودجه به شما کمک می کند تا برای پس انداز و سرمایه گذاری پول کنار بگذارید. این به شما امکان می دهد ثروت خود را افزایش دهید و می تواند شما را قادر سازد تا برنامه های مالی بزرگی مانند خرید خانه یا پرداخت هزینه های بازنشستگی را برنامه ریزی کنید.
اجرای اصل
- هر ماه بر محل خرج شدن پول خود نظارت کنید.
- هزینه های اختیاری را برای چیزهایی که می توانید بدون آنها زندگی کنید، حذف کنید و پول خود را پس انداز یا سرمایه گذاری کنید.
- دسته های جداگانه ای ایجاد کنید که در آنها بتوانید برای اهداف خاص، پول کنار بگذارید.
مدیریت وام و بدهی
قرض گرفتن عاقلانه به شما این امکان را می دهد که ضمن ایجاد اعتبار، خریدهای عمده انجام دهید. این میتواند به شما در پرداخت هزینه خانه، ماشین یا تحصیلات دانشگاهی کمک کند. اما از بدهی بیش از حد که می تواند توانایی شما را برای پس انداز و سرمایه گذاری در آینده کاهش دهد، اجتناب کنید.
اجرای اصل
وام های عمده را با دقت بسنجید تا مشخص شود که آیا می توانید از پس آنها برآیید، مطمئن شوید که در حد توان خود زندگی می کنید.
- قبل از درخواست وام، نرخ بهره را بررسی و مقایسه کنید.
- بدهی را به حداقل برسانید و به راحتی در بودجه خود مدیریت کنید.
- صورتحساب های خود را به موقع پرداخت کنید و بیشتر از حداقل پرداخت کنید.
- امتیاز اعتباری خود را زیر نظر داشته باشید.
برنامه ریزی برای هزینه ها
وقتی حقوقتان را دریافت کردید، بودجه ۵۰-۳۰-۲۰ یا قانون ۲۰/۸۰ را در نظر بگیرید.
رعایت بودجه ۵۰-۳۰-۲۰ به معنای اختصاص ۵۰٪ از آن به نیازها، ۳۰٪ به خواسته ها و ۲۰٪ باقی مانده به پس انداز و سرمایه گذاری است. این یکی از چندین استراتژی مالی شخصی است که می تواند به شما کمک کند تا هزینه هایتان را در مسیر درست نگه دارید.
با بودجه ۸۰-۲۰، با کنار گذاشتن ۲۰٪ برای پس انداز، «اول به خودتان پرداخت می کنید» و سپس از ۸۰٪ باقی مانده برای هزینه های ثابت و متغیر استفاده می کنید.
اجرای اصل
- هنگام خرید، بهترین ارزش را انتخاب کنید.
- هنگام خریدهای بزرگ، در نظر بگیرید که آیا این یک نیاز است یا یک خواسته و بررسی کنید که آیا خرید آن در توان شماست یا خیر.
- با کنار گذاشتن پول برای پس انداز قبل از هر چیز دیگری، «اول به خودتان پرداخت کنید» را در نظر بگیرید تا بودجه خود را شکل داده و هدایت کنید.
محافظت از دارایی هایتان
شما باید از دارایی های مالی خود محافظت کنید: پس انداز، سرمایه گذاری و بودجه تان. این می تواند به شکل صندوق اضطراری باشد.
اجرای اصل
- یک صندوق اضطراری ایجاد کنید، پول کافی برای پرداخت هزینه های سه تا شش ماه.
- با همسر یا شریک زندگی خود مشخص کنید که چه مواردی اضطراری محسوب می شوند و فقط برای آن موقعیت ها از این صندوق استفاده کنید.
- برای پوشش ریسک خود و دارایی هایتان، بیمه خریداری کنید. بیمه سلامت، بیمه خودرو، بیمه از کارافتادگی و بیمه عمر را در نظر بگیرید.
چگونه اهداف مالی تعیین کنیم؟
برای تعیین اهداف مالی، با تمایز قائل شدن بین اهداف کوتاه مدت و بلند مدت شروع کنید. اهداف کوتاه مدت بر نیازها یا خواسته های فوری تمرکز دارند. اهداف بلند مدت شامل نقاط عطف بلند مدت تری مانند بازنشستگی یا خرید خانه می شوند.
مشخص کنید که برای رسیدن به هر هدف به چه مقدار پول نیاز دارید. باید عواملی مانند تورم و افق زمانی، میزان زمان باقی مانده تا هدفتان، را در نظر بگیرید. می توانید اهداف را به نقاط عطف کوچک تر تقسیم کنید و یک جدول زمانی برای دستیابی به آنها ایجاد کنید.
می توانید از ابزارهایی مانند صفحات گسترده برای برنامه های بودجه بندی برای پیگیری پیشرفت خود استفاده کنید. و باید مرتباً اهداف خود را با تغییر شرایط دوباره ارزیابی و تنظیم کنید. تشویق خودتان زمانی که به نقاط عطف نزدیک شده اید به شما کمک می کند تا انگیزه خود را حفظ کنید.
راهکارهایی برای بهبود مهارت های سواد مالی
توسعه سواد مالی شامل یادگیری و تمرین مهارت های مربوط به بودجه بندی، مدیریت بدهی، پرداخت بدهیها و موارد دیگر است. این به معنای درک و استفاده عاقلانه از محصولات اعتباری و سرمایه گذاری است. خبر خوب این است که، صرف نظر از اینکه در کجای زندگی و از نظر مالی هستید، هیچ وقت برای شروع تمرین عادات مالی خوب دیر نیست.
در اینجا چندین استراتژی عملی برای بررسی وجود دارد.
ایجاد بودجه
میزان پولی که هر ماه دریافت می کنید و میزان پولی که خرج می کنید را پیگیری کنید. می توانید از یک صفحه گسترده اکسل، یک برنامه بودجه بندی یا یک تکه کاغذ استفاده کنید.
بودجه شما باید شامل درآمد (چک های حقوقی، سرمایه گذاری ها)، هزینه های ثابت (پرداخت اجاره/وام مسکن، قسط وام، پرداخت بدهی ها و خرج و مخارج روزمره و زندگی)، هزینه های اختیاری (غی رضروری مانند بیرون غذا خوردن، خرید و سفر) و پس انداز باشد. هماهنگ کردن بودجه تان با یک اپلیکیشن ردیابی هزینه می تواند به شما کمک کند تا مشخص کنید هر ماه کجا هزینه می کنید و کجا می توانید پس انداز کنید.
اول به خودت پول بده
این یک استراتژی بودجه بندی معکوس است. اشتباه بزرگی است که تا پایان ماه صبر کنید و امیدوار باشید که پولی برای پس انداز یا سرمایه گذاری باقی بماند. این روش شامل انتخاب و اولویت بندی یک هدف پس انداز، مانند خرید خودرو، است.
شما تصمیم می گیرید که هر ماه چقدر می خواهید برای رسیدن به این هدف کمک کنید. قبل از اینکه بقیه هزینه های خود، از جمله هزینه های اختیاری را تقسیم کنید، آن را کنار بگذارید.
پرداخت سریع صورت حساب ها
پرداخت دیر هنگام صورتحساب ها یک اشتباه بسیار پرهزینه است. صورتحساب های ماهانه را پیگیری کنید و مطمئن شوید که پرداخت های شما همیشه به موقع انجام می شوند. برداشت خودکار از حساب جاری از اشتباهات جلوگیری می کند. یادآوری های پرداخت (از طریق ایمیل، تلفن یا پیامک) می توانند مفید باشند.
رتبه اعتباری خود را زیر نظر داشته باشید
رتبه اعتباری شما مستقیماً نرخ بهره ای را که هنگام درخواست وام یا افتتاح حساب کارت اعتباری پرداخت خواهید کرد، تعیین می کند.
مزایای سواد مالی
به طور کلی، مزیت سواد مالی این است که افراد را قادر می سازد تا تصمیمات هوشمندانه تری در مورد امور مالی خود بگیرند. علاوه بر این:
سواد مالی میتواند از اشتباهات مالی ویرانگر جلوگیری کند: تصمیمات مالی ساده لوحانه می توانند اثرات مخربی داشته باشند. پرداخت های وام با نرخ شناور می تواند به طور غیر منتظره ای افزایش یابد. افراد با سواد مالی اشتباهات بزرگی را تجربه نخواهند کرد.
سواد مالی افراد را برای مواقع اضطراری مالی آماده می کند: از دست دادن شغل یا مواجهه با یک هزینه غیر منتظره بزرگ هرگز آسان نیست، اما برای کسانی که صندوق اضطراری دارند، این ضربه کاهش می یابد.
سواد مالی می تواند به افراد کمک کند تا به اهداف خود برسند: با درک نحوه بودجه بندی و پس انداز پول، افراد نیازهای فوری خود را تعریف می کنند و ذهن خود را بر اهداف مالی مهم متمرکز می کنند.
سواد مالی اعتماد به نفس را تقویت می کند: تصور کنید که مجبورید بدون داشتن تمام اطلاعات لازم، تصمیمی سرنوشت ساز در زندگی بگیرید. با دانش در مورد امور مالی، افراد می توانند با اعتماد به نفس بیشتری به انتخاب های بزرگ زندگی خود نزدیک شوند. احتمال بیشتری وجود دارد که به نتیجه دلخواه خود برسند و احتمال کمتری وجود دارد که از نتایج پیش بینی نشده غافلگیر یا آسیب ببینند.
نتیجه گیری
سواد مالی، دانش جنبه های مختلف امور مالی شخصی و توانایی تصمیمگیری هوشمندانه در مورد پول است.
این شامل تهیه بودجه، دانستن میزان پس انداز، تشخیص شرایط مطلوب (و نامطلوب)، درک آنچه بر امتیاز اعتباری شما تأثیر می گذارد و انتخاب گزینه های سرمایه گذاری است که می توان از آنها برای پس انداز برای اهداف بلند مدت خود استفاده کرد.
برای بهبود سواد مالی خود، راه هایی برای آموزش خود در مورد امور مالی شخصی پیدا کنید. در مجلات، روزنامه ها و کتاب های امور مالی شخصی، در مورد مسائل مالی مطالعه کنید. سواد دیجیتال به شما کمک می کند که یاد بگیرید از ابزارهای مدیریت مالی از طریق حساب بانکی آنلاین یا برنامه های تلفن خود استفاده کنید.
